Choroby i zaburzenia psychiczne dotykają nawet co czwartą osobę w Polsce. Depresja, obniżenie nastroju, stany lękowe, ChAD (choroba afektywna dwubiegunowa), zaburzenia psychotyczne czy schizofrenia to realne wyzwania nie tylko dla chorych, ale i ich bliskich. Czy osoba z taką historią zdrowotną może kupić polisę na życie? Czy ubezpieczenie zdrowia psychicznego obejmuje hospitalizację w szpitalu psychiatrycznym i wypłatę świadczenia po śmierci spowodowanej samobójstwem lub pogorszeniem stanu zdrowia psychicznego?
Temat chorób psychicznych w ubezpieczeniach to nadal tabu
Pomimo rosnącej świadomości społecznej, w branży ubezpieczeniowej choroby psychiczne nadal traktowane są jak temat drażliwy. Z raportu PIU wynika, że w Ogólnych Warunkach Ubezpieczenia wielu firm brakuje jednoznacznych zapisów dotyczących zaburzeń psychicznych, a ich interpretacja bywa niekorzystna dla klienta.
Według danych WHO, ponad 6 milionów Polaków w ciągu życia doświadcza objawów depresji, lęku lub innych zaburzeń psychicznych. Z roku na rok rośnie liczba hospitalizacji w szpitalach psychiatrycznych. Opieka finansowana ze środków publicznych, czyli w ramach NFZ jest zdecydowanie niewystarczająca. Przede wszystkim brakuje specjalistów, ale problemów, z jakimi boryka się służba zdrowia, szczególnie w zakresie zdrowia psychicznego, jest o wiele więcej.
Ubezpieczenie zdrowia psychicznego wydaje się więc w takiej sytuacji konieczne. Niestety, rynek nie odpowiada na te potrzeby odpowiednią ofertą. Ale nie oznacza to, że nie znajdziemy polis (lub rozszerzeń), które obejmują ryzyka związane z chorobami psychicznymi.
Dlaczego ubezpieczenie obejmujące choroby psychiczne jest ważne?
Ubezpieczenie obejmujące choroby psychiczne jest ważne z kilku kluczowych powodów – zarówno zdrowotnych, finansowych, jak i społecznych. Może zapewnić realne wsparcie finansowe w przypadku długotrwałej niezdolności do pracy, leczenia w szpitalu psychiatrycznym lub konieczności korzystania ze świadczeń zdrowotnych. Stanowi zabezpieczenie, z którego skorzysta zarówno osoba chora, jak i jej bliscy.
Zdrowie psychiczne wpływa na zdrowie ogólne
Choroby psychiczne, takie jak depresja, zaburzenia lękowe czy wypalenie zawodowe, mają realny wpływ na codzienne funkcjonowanie, życie rodzinne, pracę i zdrowie fizyczne. Ubezpieczenie, które je uwzględnia, pokazuje, że zdrowie psychiczne jest równie ważne jak fizyczne – i zasługuje na troskę.
Wysokie koszty leczenia
Terapia psychologiczna, wizyty u psychiatry, leki, a w niektórych przypadkach hospitalizacja – to wszystko generuje wysokie koszty. Ubezpieczenie może pokryć część lub całość tych wydatków, co odciąża budżet osoby chorej i jej bliskich.
Wsparcie w kryzysie
Osoby zmagające się z problemami psychicznymi często odkładają leczenie z powodu kosztów lub braku dostępu do specjalistów. Ubezpieczenie z zakresem na zdrowie psychiczne może obejmować m.in. konsultacje z psychologiem, szybki dostęp do psychiatry czy nawet infolinię kryzysową – a szybka reakcja to szansa na szybszy powrót do zdrowia.
Profilaktyka i świadomość
Coraz więcej polis oferuje także programy profilaktyczne – np. testy przesiewowe, konsultacje psychologiczne w pakiecie, czy aplikacje wspierające dobrostan psychiczny. To realna pomoc w zapobieganiu poważniejszym zaburzeniom.
Zabezpieczenie dochodu
W niektórych ubezpieczeniach na życie lub zdrowie można znaleźć klauzule obejmujące czasową niezdolność do pracy spowodowaną depresją czy innymi zaburzeniami. To bardzo ważne, bo choroby psychiczne często prowadzą do długich zwolnień lekarskich – a to może oznaczać poważne straty finansowe.
Ubezpieczenie, które obejmuje choroby psychiczne, to nie luksus – to odpowiedzialne podejście do życia. Daje realne wsparcie w trudnych chwilach, pomaga szybciej wrócić do równowagi i zabezpiecza finansowo, kiedy zdrowie psychiczne przestaje być oczywistością. A jest ono, mimo ciążącego na nim tabu, schorzeniem jak każde inne.
Rzecznik Praw Pacjenta oraz Rzecznik Finansowy apelują o zniesienie dyskryminacji osób zmagających się z kryzysem psychicznym. Coraz więcej towarzystw, w odpowiedzi na ten apel i potrzeby swoich klientów, wprowadza do ofert produkty z pakietami psychologicznymi.
Ubezpieczenie na wypadek chorób psychicznych w praktyce
Polisy rzadko obejmują samą diagnozę. Większość ofert zawiera jednak zapisy o świadczeniach wypłacanych przy hospitalizacji, trwałym uszczerbku na zdrowiu lub śmierci spowodowanej pogorszeniem zdrowia psychicznego.
Czy ubezpieczyciel wypłaci świadczenie przy hospitalizacji psychiatrycznej?
Jest to możliwe, ale tylko jeśli szpital psychiatryczny znajduje się w sieci placówek współpracujących z ubezpieczycielem i pobyt trwa określoną liczbę dni (najczęściej min. 3). Wymagane będą odpowiednie dokumenty, w tym zaświadczenie od lekarza psychiatry.
Polisa na życie vs. dodatkowe ubezpieczenia zdrowotne lub wypadkowe
W ramach pakietu medycznego lub assistance można uzyskać m.in. dostęp do konsultacji psychiatrycznych, psychoterapii, świadczenia zdrowotne, a nawet pokrycie kosztów pobytu w szpitalu psychiatrycznym. Warto również rozważyć ubezpieczenia grupowe otwarte, gdzie procedura oceny zdrowia bywa uproszczona lub całkowicie pominięta. W przypadku takich schorzeń pomoc doświadczonego agenta może znacząco zwiększyć szanse na znalezienie odpowiedniej ochrony.
Ubezpieczenie na życie a depresja, schizofrenia i ChAD – czy osoby z już zdiagnozowanymi chorobami psychicznymi mogą kupić polisę?
Osoby z rozpoznanymi chorobami psychicznymi, takimi jak depresja, schizofrenia czy choroba afektywna dwubiegunowa (ChAD), mogą ubiegać się o ubezpieczenie na życie, jednak proces ten wiąże się z dodatkowymi formalnościami i ryzykiem odmowy. Towarzystwa ubezpieczeniowe nie wykluczają automatycznie takich osób, ale dokładnie analizują historię medyczną – uwzględniając rok diagnozy, przebieg leczenia, ewentualne hospitalizacje oraz aktualny stan zdrowia.
W zależności od oceny ryzyka, ubezpieczyciel może zaakceptować wniosek bez zmian, zaproponować polisę z wyłączeniem odpowiedzialności za skutki choroby psychicznej, podnieść składkę lub – w przypadku wysokiego ryzyka – odmówić zawarcia umowy.
Czy trzeba zgłosić diagnozę ubezpieczycielowi?
Zdecydowanie tak. Ukrycie informacji o stanie zdrowia może skutkować odmową wypłaty świadczenia. W przypadku zatajenia choroby psychicznej, ubezpieczyciel może powołać się na zapisy w OWU i odmówić wypłaty świadczenia, nawet jeśli zgon nie miał bezpośredniego związku z tym schorzeniem.
Ankieta medyczna: co trzeba ujawnić?
W ankiecie medycznej przy zawieraniu ubezpieczenia na życie osoby z chorobą psychiczną muszą ujawnić m.in. diagnozę, datę jej postawienia oraz informacje o leczeniu – w tym stosowanych lekach, psychoterapii i ewentualnych hospitalizacjach. Ubezpieczyciel może również zapytać o próby samobójcze, nawroty choroby, długość okresu remisji oraz zdolność do pracy. Ważne jest także wskazanie wcześniejszych zwolnień lekarskich lub orzeczeń o niezdolności do pracy. Zatajanie takich informacji może skutkować odmową wypłaty świadczenia.
>> Czytaj także jak działa ubezpieczenie na życie bez badań lekarskich.
Czy ubezpieczyciel wypłaci świadczenie, jeśli śmierć ma związek z chorobą psychiczną?
Większość polis zawiera zapis, że samobójstwo w ciągu 2 lat od zawarcia ubezpieczenia jest wyłączone z odpowiedzialności. Uznane zostanie roszczenie w razie śmierci ubezpieczonego w wyniku zaostrzenia choroby psychicznej właśnie o ile minął okres karencji, a przede wszystkim, jeśli choroba była zgłoszona przed zawarciem umowy.
Nie jest jednak oczywiste, że ubezpieczyciel przy spełnieniu warunku upływu okresu karencji wypłaci świadczenie. Oto inne, oprócz karencji, najczęstsze sytuacje, w których może dojść do odmowy:
1. Zatajenie informacji o chorobie psychicznej
Jeśli osoba ubezpieczona nie ujawniła diagnozy, leczenia, hospitalizacji lub prób samobójczych przy wypełnianiu ankiety medycznej, ubezpieczyciel może uznać, że doszło do zatajenia informacji i odmówić wypłaty świadczenia z powodu naruszenia obowiązku informacyjnego.
2. Wyłączenia odpowiedzialności
Niektóre polisy zawierają wyraźne wyłączenia odpowiedzialności w przypadku zgonu spowodowanego skutkami choroby psychicznej (np. samobójstwo, powikłania leczenia psychiatrycznego, śmierć w wyniku działań pod wpływem psychozy). Jeśli takie zapisy znajdują się w OWU, towarzystwo może zgodnie z umową odmówić wypłaty.
3. Śmierć w wyniku działań pod wpływem zaburzeń psychicznych
Jeśli ubezpieczony poniósł śmierć w wyniku ryzykownego zachowania będącego skutkiem np. psychozy, urojeń czy manii (np. wypadek spowodowany celowym wtargnięciem na jezdnię), ubezpieczyciel może zakwestionować wypłatę, powołując się na brak związku z nieszczęśliwym wypadkiem w rozumieniu OWU.
Podsumowując, ubezpieczyciel może odmówić wypłaty, jeśli śmierć nastąpiła w wyniku samobójstwa w okresie karencji, jeśli ubezpieczony zataił informacje o swoim stanie zdrowia lub jeśli przyczyna zgonu mieści się w katalogu wyłączeń. Dlatego tak ważne jest dokładne zapoznanie się z OWU i rzetelne wypełnienie ankiety medycznej.
>> Dowiedz się jak działa ubezpieczenie na życie bez karencji.
Pozostałe wyłączenia odpowiedzialności związane z chorobami psychicznymi
W polisach na życie typowe wyłączenia związane z chorobami psychicznymi mają na celu ograniczenie odpowiedzialności ubezpieczyciela w sytuacjach uznawanych za szczególnie ryzykowne lub trudne do jednoznacznego ocenienia. Choć zakres wyłączeń może się różnić w zależności od towarzystwa ubezpieczeniowego, najczęściej spotykane to wspomniane już samobójstwo w pierwszych latach ochrony, śmierć lub uszczerbek w wyniku działań pod wpływem choroby psychicznej, nieujawnienie diagnozy oraz brak ochrony dla hospitalizacji psychiatrycznej czy niezdolności do pracy spowodowanej zaburzeniami psychicznymi.
Kluczowe jest tu zdanie z OWU jednego z towarzystw ubezpieczeniowych: „Ubezpieczenie nie obejmuje świadczeń wynikających z zaburzeń psychicznych, jeśli nie były one zgłoszone przed zawarciem umowy”.
Również polisy obejmujące zaburzenia psychiczne mają szereg ograniczeń – wyłączają leczenie ambulatoryjne, łagodne stany psychiczne (np. obniżenie nastroju), próby samobójcze, skutki działania substancji psychoaktywnych, uzależnienia psychiczne (np. hazard, uzależnienie od leków) oraz wcześniej rozpoznane, ale zatajone przed ubezpieczycielem choroby. W wyłączeniach odpowiedzialności znajdziemy także samookaleczenie, pobyt w szpitalu bez skierowania czy leczenie poza siecią wskazaną przez ubezpieczyciela. Dlatego przed podpisaniem umowy warto dokładnie przeanalizować zakres ochrony i zwrócić uwagę na szczegółowe warunki opisane w OWU.
Koszty polisy obejmującej choroby psychiczne – czy trzeba zapłacić więcej?
Ubezpieczenie obejmujące ochronę na wypadek chorób psychicznych zazwyczaj wiąże się z wyższą składką niż standardowa polisa na życie. Wynika to z faktu, że choroby psychiczne są postrzegane przez ubezpieczycieli jako ryzyko trudniejsze do przewidzenia, często przewlekłe, a jednocześnie coraz bardziej powszechne. Zwiększa to prawdopodobieństwo wypłaty świadczenia – np. z tytułu hospitalizacji psychiatrycznej, długotrwałej niezdolności do pracy czy nawet próby samobójczej.
Przykładowe koszty ubezpieczenia z ochroną psychiatryczną (orientacyjne składki miesięczne)
Osoba w wieku 25 lat, bez historii chorób psychicznych
- Polisa na życie + rozszerzenie o leczenie psychiatryczne (np. hospitalizacja, świadczenie za epizod depresji)
- Suma ubezpieczenia: 100 000 zł
- Składka: ok. 70-100 zł miesięcznie
Uwaga: młody wiek i brak historii choroby obniżają koszt.
Osoba w wieku 39 lat, z wywiadem psychologicznym, ale bez rozpoznanej choroby
- Polisa z ochroną na życie, hospitalizację psychiatryczną i długotrwałą niezdolność do pracy
- Suma ubezpieczenia: 100 000 zł
- Składka: ok. 130-180 zł miesięcznie
Uwaga: może być wymagana dodatkowa weryfikacja medyczna lub orzeczenie lekarza.
Osoba w wieku 58 lat, z historią leczenia depresji (w remisji)
- Polisa z ograniczonym zakresem ochrony (np. bez wypłaty za samobójstwo, karencja 24 miesiące)
- Suma ubezpieczenia: 50 000 zł
- Składka: ok. 220-350 zł miesięcznie, a niektóre TU mogą odmówić wystawienia polisy
Uwaga: składka jest wyraźnie wyższa z powodu wieku i historii medycznej.
Od czego zależy akceptacja i wysokość składki?
Akceptacja wniosku o zawarcie polisy obejmującej ochronę na wypadek chorób psychicznych zależy przede wszystkim od oceny ryzyka ubezpieczeniowego, jakiej dokonuje towarzystwo ubezpieczeniowe. Proces ten opiera się na informacjach zawartych w ankiecie medycznej, a w niektórych przypadkach również na dodatkowych dokumentach, jak historia leczenia czy opinia lekarza prowadzącego.
Ubezpieczyciel analizuje: diagnozę i przebieg choroby, dotychczasowe leczenie (ważna jest skuteczność terapii), stabilność stanu zdrowia, wiek i ogólny stan zdrowia, a także zgodność przekazanych informacji.
W zależności od oceny ryzyka ubezpieczyciel może:
- zaakceptować wniosek w całości,
- zaproponować polisę z wyłączeniem ochrony dla chorób psychicznych,
- zaproponować wyższą składkę,
- wprowadzić karencję lub inne ograniczenia,
- albo całkowicie odmówić zawarcia umowy.
Dlatego tak ważne jest rzetelne i szczegółowe wypełnienie ankiety medycznej oraz wcześniejsza konsultacja z doradcą, który pomoże ocenić szanse na uzyskanie ochrony i wybrać najlepszą możliwą ofertę. Doradca może wskazać produkty z szerokim zakresem ochrony i minimalnymi wyłączeniami.
Czy są firmy, które nie wykluczają chorób psychicznych?
Towarzystwa z otwartym podejściem:
- Allianz (pakiet assistance psychologiczny)
- Nationale-Nederlanden (konsultacje psychiatryczne online)
- PZU – ubezpieczenie z pobytem w szpitalu psychiatrycznym
Gdzie szukać?
- przez doradców
- porównywarki
- oferty grupowe u pracodawców (np. Medicover, Compensa)
Jak rozmawiać z agentem?
Otwarcie, konkretnie. Każda informacja może mieć wpływ na zakres ochrony. Agent jest po to, by pomóc.
