Polisa na życie to jeden z najpopularniejszych produktów ubezpieczeniowych w Polsce. Często wybierana jako forma zabezpieczenia finansowego bliskich na wypadek nieprzewidzianych zdarzeń losowych, jak np. śmierć ubezpieczonego. Jednak czy trzeba płacić podatek od polisy na życie? W tym artykule wyjaśniamy, kiedy wypłata świadczenia z polisy wiąże się z koniecznością zapłaty podatku.
Zasady opodatkowania polisy na życie
Zgodnie z art. 30a i 30b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 1991 r.), wypłata świadczenia pieniężnego otrzymanego z ochronnej polisy na życie, która dotyczy życia i zdrowia, nie podlega podatkowi dochodowemu ani podatkowi od dochodów kapitałowych („podatkowi Belki”).
Wymogiem jest spełnienie warunków umowy – regularna opłata składek i zajście zdarzenia ubezpieczeniowego.
Świadczenie z tytułu śmierci a podatek dochodowy
Wypłata środków po śmierci ubezpieczonego dla osoby uposażonej nie podlega podatkowi dochodowemu. Nie stanowi ona również przychodu w rozumieniu ustawy o PIT.
Podatek od spadków i darowizn a polisa na życie
Zgodnie z art. 831 Kodeksu cywilnego, świadczenie z tytułu ubezpieczenia nie wchodzi do masy spadkowej – trafia bezpośrednio do uposażonego. Oznacza to, że nie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.
Rodzaj polisy a obowiązek podatkowy
Polisa indywidualna na życie
Wypłata świadczenia z tytułu zdarzenia ubezpieczeniowego nie podlega opodatkowaniu, jeśli polisa dotyczy wyłącznie ochrony życia i zdrowia.
Tak więc świadczenie pieniężne otrzymane na skutek zdiagnozowania poważnej choroby, trwałego inwalidztwa w wyniku nieszczęśliwego wypadku lub w momencie śmierci ubezpieczonego nie podlega opodatkowaniu.
Ubezpieczenie grupowe z pracy
Jeśli składki opłaca pracodawca, stanowią one przychód pracownika i podlegają opodatkowaniu. Jednak świadczenie wypłacone przez towarzystwo ubezpieczeniowe z tytułu polisy ochronnej – nie.
Polisa posagowa dla dziecka
Wypłata świadczenia dziecku z polisy ubezpieczeniowej po osiągnięciu pełnoletności nie jest opodatkowana. Ale darowizny wpłacane przez osoby trzecie mogą podlegać opodatkowaniu, jeśli przekroczą kwotę wolną od podatku.
Polisa na życie z UFK (Ubezpieczeniowe Fundusze Kapitałowe)
Opodatkowaniu (19%, tzw. „podatek Belki”) podlega wyłącznie zysk z inwestycji. Od 2024 roku podatnikiem jest inwestor (ubezpieczony).
Więcej o UFK przeczytasz tutaj: Ubezpieczenie na życie z funduszem kapitałowym
Polisa na życie i dożycie
W przypadku świadczenia z części oszczędnościowej może wystąpić obowiązek podatkowy. Ochrona zdrowia (np. konsultacje lekarskie) nie generuje przychodu.
Więcej: Ubezpieczenie na życie i dożycie
Porównanie produktów
Rodzaj polisy wpływa na obowiązki podatkowe. Poniżej tabela podsumowująca najważniejsze informacje:
| Rodzaj polisy | Podatek dochodowy | Podatek od spadku/darowizn | Podatek Belki |
|---|---|---|---|
| Polisa ochronna | brak | brak | brak |
| Polisa z funduszem kapitałowym (UFK) | od zysku | brak | 19% |
| Polisa posagowa | darowizna | darowizna | brak |
| Polisa na życie i dożycie | możliwy | brak | w części |
Przykład 1:
Pani Anna, jako uposażona w polisie męża, otrzymała wypłatę po jego śmierci – nie zapłaciła żadnego podatku, bo świadczenie nie wchodziło do spadku.
Przykład 2:
Pan Marek inwestował przez 6 lat w polisę z UFK i osiągnął zysk. Zapłacił podatek Belki tylko od części inwestycyjnej, czyli od zysków kapitałowych.
Długość trwania ochrony ubezpieczeniowej a podatek
Długość trwania umowy nie ma wpływu na opodatkowanie, o ile nie jest to polisa inwestycyjna. Krótkoterminowe, długoterminowe i bezterminowe polisy, które mają na celu ochronę ubezpieczonego, są wolne od podatku.
Dowiedz się więcej: Ubezpieczenie terminowe czy bezterminowe
W jakich sytuacjach trzeba zapłacić podatek od polisy?
Choć wiele wypłat z polisy na życie jest zwolnionych z podatku, nie zawsze tak będzie.
W określonych przypadkach – szczególnie gdy w grę wchodzi inwestycyjny charakter ubezpieczenia lub wypłata dla osoby spoza najbliższej rodziny – fiskus może upomnieć się o należność. Poniżej omawiamy sytuacje, w których wypłata z polisy może wiązać się z obowiązkiem podatkowym.
Wypłata na rzecz osoby niebędącej członkiem najbliższej rodziny
Może podlegać podatkowi od darowizn, jeśli brak jest zapisu uposażenia lub świadczenie przekracza limit.
Wypłata części inwestycyjnej (UFK, dożycie) – podatek Belki
Opodatkowany jest wyłącznie zysk z inwestycji (19%).
Przekazanie świadczenia jako darowizna
Jeśli świadczenie nie wynika z umowy ubezpieczenia, ale z darowizny, może podlegać opodatkowaniu.
Kto powinien zapłacić podatek od polisy na życie?
W kontekście ubezpieczenia na życie warto wiedzieć nie tylko, czy trzeba zapłacić podatek, ale także kto powinien go uregulować. Obowiązek podatkowy może ciążyć na różnych osobach – w zależności od rodzaju polisy, źródła świadczenia i tego, kto finansował składki. Poniżej wyjaśniamy, kiedy podatnikiem jest uposażony, a kiedy ubezpieczony lub ubezpieczający, i co to oznacza w praktyce – również w przypadku ubezpieczeń grupowych czy inwestycyjnych.
Kiedy obowiązek podatkowy leży po stronie osoby, która otrzymuje świadczenie?
Jeśli świadczenie jest zyskiem z inwestycji (UFK) – odbiorca świadczenia rozlicza podatek.
Czy ubezpieczony może zapłacić podatek od środków zainwestowanych w UFK?
Tak – podatek dotyczy wyłącznie zysku, niewpłaconego kapitału.
Jak to wygląda przy polisach grupowych i firmowych?
Składki finansowane przez pracodawcę są przychodem pracownika. Świadczenia są wolne od podatku.
Przeczytaj więcej: Obowiązki ubezpieczonego
Jak uniknąć nieporozumień z fiskusem?
Choć większość świadczeń z polisy na życie nie podlega opodatkowaniu, warto pamiętać, że niektóre sytuacje mogą wzbudzić zainteresowanie urzędu skarbowego. Zwłaszcza gdy w grę wchodzą inwestycje, darowizny lub brak jasnych zapisów w umowie. Aby uniknąć nieporozumień z fiskusem, warto zadbać o kilka prostych, ale kluczowych kwestii:
- informuj bliskich o uposażonych i zapisach w umowie,
- sprawdzaj definicje i zapisy w OWU przed podpisaniem polisy,
- konsultuj się z doradcą przy wyborze polisy z elementem inwestycyjnym.
Najczęściej zadawane pytania
Tak, jeśli nie jesteś członkiem najbliższej rodziny i nie zostałeś wskazany w polisie jako uposażony, wypłata może być traktowana jak darowizna i objęta podatkiem. Unikniesz tego, jeśli zostaniesz formalnie wpisany do umowy jako uposażony.
Nie. Podatek Belki (19%) naliczany jest tylko od zysku. Jeśli inwestycja przyniosła stratę, nie płacisz nic. Nie rozliczasz też poniesionej straty – po prostu fiskus się nie interesuje.
Nie, jeśli dziecko zostało wskazane jako uposażony w umowie. Wtedy jest to normalne świadczenie z ubezpieczenia, niepodlegające opodatkowaniu. Jeśli jednak przekazujesz pieniądze poza umową (np. przelewem), fiskus może uznać to za darowiznę.
Świadczenie wypłacone rodzinie po śmierci pracownika nie podlega podatkowi dochodowemu, jeśli uposażeni zostali wskazani w umowie. Ale składki opłacane przez pracodawcę mogą wcześniej stanowić przychód pracownika – i być opodatkowane na etapie opłacania składek.
To możliwe, jeśli np. nie było wskazania uposażonego, a pieniądze traktowane są jako nabyte tytułem spadku lub darowizna. Ale jeśli wszystko w umowie jest uregulowane – wskazany uposażony, wypłata zgodna z zapisami – nie ma obowiązku zgłaszania świadczenia do urzędu skarbowego, a podatek nie obowiązuje.
