Jak zabezpieczyć oszczędności przed kryzysem?

Gromadzenie oszczędności jest obecnie możliwe dzięki szerokiemu wachlarzowi różnych produktów, począwszy od tradycyjnych lokat i rachunków oszczędnościowych, aż po nowoczesne narzędzia inwestycyjne i ubezpieczenia na życie z możliwością oszczędzania. Choć oszczędności można pomnażać alokując je w różne rozwiązania, to kluczowa jest świadomość tego jaki wiąże się z tym poziom ryzyka utraty części lub nawet całości środków. Zmiany jakie cyklicznie zachodzą w gospodarce mają wpływ na wartość różnych aktywów takich jak akcje, fundusze inwestycyjne czy obligacje, na których opiera się wiele produktów inwestycyjnych i oszczędnościowych. Skuteczne zabezpieczenie gromadzonych oszczędności przed negatywnym wpływem kryzysów jest dużym wyzwaniem. Spójrzmy jakie dostępne na rynku produkty mogą w tym pomóc.

Kryzys finansowy – definicja

Sytuacja taka może być spowodowana wieloma czynnikami m.in. zmianami w zakresie popytu i podaży na dane dobra, bańkami spekulacyjnymi, czy też nadmiernym zadłużeniem gospodarstw domowych i przedsiębiorstw. Co istotne, tego rodzaju kryzys może również prowadzić do recesji gospodarczej, wzrostu bezrobocia lub spadku siły nabywczej waluty. W rezultacie może mieć również negatywny wpływ na finanse obywateli – ich oszczędności mogą tracić na wartości, utrudniając zakup potrzebnych produktów i usług oraz realizację celów finansowych.

„Babcine” sposoby na oszczędzanie

Poprzednie pokolenia miały mniejszy niż dzisiaj dostęp do produktów oszczędnościowych, na których można było lokować wolne środki. Niektóre z nich straciły na popularności, inne natomiast zostały praktycznie wycofane z rynku. Dobrym przykładem mogą być książeczki oszczędnościowe oraz książeczki premiowe. Zostały wprowadzone w latach 20 XX wieku i służyły do odkładania wolnych środków. Z czasem wprowadzono także książeczki mieszkaniowe, których celem było zgromadzenie kapitału na przyszłe cele mieszkaniowe. Szczyt ich popularności przypadał na okres PRLu. Rodzice zakładali je swoim dzieciom i dzięki temu poprzez regularne oszczędzanie przez lata budowali dla nich kapitał na łatwiejszy start w dorosłe życie.

Jeszcze w czasach przedwojennych odkładanie dla dzieci miało duże znaczenie zwłaszcza w przypadku córek. Tradycja nakazywała, aby panna wydawana za mąż posiadała odpowiedni posag. Ważne było więc, aby środki przeznaczone na ten cel przez jej rodziców były bezpiecznie ulokowane. Problemy z tym związane mogły skończyć się nawet zerwaniem zaręczyn przez pana młodego. Jednym z dostępnych rozwiązań były tzw. „polisy posagowe” które pozwalały na zgromadzenie zwyczajowo wymaganego posagu. Z biegiem czasu produkt ten zaczął służyć także na inne cele związane z przyszłym zaopatrzeniem dla dzieci m.in. w związku z ich edukacją lub wsparciem w zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych po osiągnięciu dorosłości.

Kryzys lat z 1929-1933 spowodował, że oszczędności  wielu osób bardzo straciły na wartości. Najbardziej odczuli to ludzie mieszkający w Stanach Zjednoczonych. Po załamaniu giełdy papierów wartościowych w Nowym Jorku kryzys objął całą tamtejszą gospodarkę, a następnie rozprzestrzenił się na inne kraje. Podobnie było podczas transformacji ustrojowej w Polsce rozpoczętej w 1989 r., kiedy to hiperinflacja spowodowała, że oszczędności wielu Polaków dosłownie zniknęły. Spadek wartości pieniądza wymusił w 1995 r.  denominację złotego, co dla niektórych było już tylko „gwoździem do trumny”. Wiele osób pamięta również kryzys z 2008 r. Jego pojawienie się uderzyło w oszczędności lokowane zwłaszcza w produktach o większym stopniu ryzyka. Historia kryzysów finansowych uczy nas jak ważne jest zachowanie rozwagi w doborze odpowiednich rozwiązań oszczędnościowych. Niektóre z  dawnych produktów oszczędnościowych nie przetrwały próby czasu. Zastąpiły je produkty oszczędnościowe, których konstrukcja została lepiej dostosowana do zmieniających się cyklicznie realiów rynkowych. Wprowadzone zostały także mechanizmy gwarancji i regulacji państwowych, które dają dziś większy stopień bezpieczeństwa finansowego niż kiedyś.

Dzisiejsze sposoby oszczędzania pieniędzy

Dziś rynek finansowy oferuje wiele rozwiązań pomagających oszczędzać pieniądze. Prym wśród instytucji oferujących takie produkty wiodą banki, towarzystwa ubezpieczeń, domy maklerskie czy towarzystwa funduszy inwestycyjnych. Do oferowanych przez nie rozwiązań należą m.in.:

• lokaty bankowe – są produktami bankowymi, w których ulokowane środki są zamrożone na określony czas, najczęściej nie przekraczający 12 miesięcy. Oprocentowanie jest określone z góry podczas podpisywania umowy. Zerwanie lokaty przed czasem co do zasady powoduje utratę odsetek.

• konta oszczędnościowe – podobnie jak lokaty są produktami bankowymi, w których ulokowane środki są oprocentowane w określonej wysokości w ramach standardowej oferty oraz przez określony promocją czas. . Środki można dowolnie wpłacać i wypłacać,.- obligacje skarbowe – są papierami wartościowymi emitowanymi przez Skarb Państwa, w których ulokowane środki są lokowane na określony czas (od 1 do 12 lat). Oprocentowanie może być stałe lub zmienne, a w przypadku obligacji indeksowanych inflacją zależne od jej poziomu w danym roku.

• ubezpieczenia ochronno-oszczędnościowe – są produktami ubezpieczeniowymi oferowanymi przez towarzystwa ubezpieczeń, które łączą ochronę życia z możliwością gromadzenia kapitału. Składki co do zasady są regularnie opłacane przez określony z góry czas. 

• ubezpieczenia inwestycyjne – są produktami ubezpieczeniowymi, jednak ich głównym celem jest inwestowanie środków w ubezpieczeniowe fundusze kapitałowe. Wartość inwestycji zależy od wybranej strategii inwestycyjnej przyjętej przez oferujące je towarzystwo ubezpieczeń i wyników inwestycji oraz odbywa się na ryzyko klienta.

• fundusze inwestycyjne – są produktami finansowymi oferowanymi przez towarzystwa funduszy inwestycyjnych, w których środki wielu inwestorów są wspólnie lokowane w różne aktywa, takie jak np. akcje, obligacje czy nieruchomości. Wartość inwestycji zależy od wyników funduszu i może się zmieniać w czasie.

Produkty te choć mogą być z powodzeniem wykorzystane do realizacji celu oszczędnościowego cechuje jednak różny poziom ryzyka straty. Fundusze inwestycyjne czy polisy inwestycyjne wprawdzie umożliwiają uzyskanie większego zysku z ulokowanych środków, jednak nie dają żadnej gwarancji zwrotu zainwestowanych pieniędzy. Z kolei lokaty, konta oszczędnościowe i obligacje skarbowe są produktami cieszącymi się opinią najbezpieczniejszych, w których ryzyko utraty środków jest minimalne. Zyski z ich alokacji są jednak stosunkowo niskie i w pewnej mierze uzależnione m.in. od takich czynników jak inflacja czy zapotrzebowanie na kapitał, zarówno w przypadku banków jak i Skarbu Państwa. Ubezpieczenia ochronno-oszczędnościowe stanowią z kolei kategorię produktów, które przede wszystkim cechuje gwarancja wypłaty pieniędzy w określonej w umowie kwocie, która może być powiększona o udziały w zysku. Właściciel polisy zostaje jednocześnie objęty ochroną ubezpieczeniową na wypadek śmierci. Może też dokupić dodatkową ochronę na wypadek innych nieprzewidzianych zdarzeń.

Jaki produkt najlepiej chroni oszczędności przed kryzysem?

Na to pytanie nie da się udzielić jednoznacznej odpowiedzi. Kryzysy przyjmują różnorodne formy i uderzają w różne gałęzie gospodarki, przez co stanowią trudne do przewidzenia w skutkach zjawiska. Co do zasady można jednak przyjąć, że najbezpieczniejszym wyborem, który wykazuje najmniejszą wrażliwość na skutki kryzysów są produkty bankowe takie jak lokaty czy konta oszczędnościowe, obligacje skarbowe i ubezpieczenia ochronno-oszczędnościowe. Nie oznacza to, że produkty te są całkowicie pozbawione ryzyka. Ich zasada działania oraz objęcie gwarancjami pozwalają jednak stwierdzić, że cechują się na tyle wysokim stopniem niewrażliwości na kryzysy finansowe, że warto rozważyć je jako element planu oszczędnościowego. Oczywiście nie oznacza to , że należy unikać produktów typowo inwestycyjnych. Rozważnie podejmowane decyzje połączone z dywersyfikacją rozwiązań, powinny zapewnić oczekiwany poziom bezpieczeństwa wraz z możliwością wygenerowania zysków.

Oszczędzanie w ramach ubezpieczenia ochronno-oszczędnościowego Pru

Osoby szukające bezpiecznych rozwiązań oszczędnościowych mogą zdecydować się na wybór ubezpieczenia ochronno-oszczędnościowego. Jest to dobra opcja dla osób, które chcą regularnie odkładać pieniądze na określony cel.  Produkt ten gwarantuje wypłatę określonej w umowie kwoty pieniędzy na warunkach określonych w dokumentacji ubezpieczeniowej. Taka konstrukcja pozwala uniezależnić gwarantowaną umownie wysokość wypłaty środków z ubezpieczenia od czynników rynkowych mających wpływ na takie produkty jak np. akcje czy jednostki uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych.

Jedną z firm oferujących takie rozwiązania jest towarzystwo ubezpieczeń na życie Prudential (działające obecnie pod marką Pru). Zainteresowani oszczędzaniem mają do dyspozycji rozwiązania dopasowane do realizacji konkretnego celu:

• OSZCZĘDNOŚCI BEZ OBAW – środki zgromadzone na polisie można wykorzystać na realizację prywatnych planów takich jak np. podróż, zakup samochodu czy też mieszkania.

• EMERYTURA BEZ OBAW – podstawowym celem jest zgromadzenie dodatkowych środków na przyszłą emeryturę.

• START W ŻYCIE – pozwala zebrać środki, które ułatwią dziecku przyszły start w dorosłe życie.

Powyższe rozwiązania są produktami typu 2 w 1 łączącymi ochronę ubezpieczeniową z możliwością oszczędzania. Umowa w ramach każdego z nich jest zawierana na co najmniej 10 lat. W momencie jej podpisywania zostaje określona minimalna kwota wypłaty środków na koniec umowy tzw. Gwarantowana suma z tytułu dożycia. Kwota ta może zostać dodatkowo powiększona o premie roczne i końcową, które towarzystwo ubezpieczeń może przyznać w zależności od kilku czynników (premie nie są jednak gwarantowane). Jednym z nich jest wybór profilu oszczędzania. Właściciel polisy ma do wyboru dwa: konserwatywny i zrównoważony. Różnią się one od siebie sposobem lokowania środków pozyskanych ze składek przez towarzystwo ubezpieczeń. Wybór profilu oszczędzania ma wpływ na możliwość przyznania przyszłych premii i ich wysokość. Nie ma natomiast wpływu na wysokość wypłaty objętych gwarancją środków na zakończenie umowy. Warto też wiedzieć, że umowa może zostać zawarta z opcją zwrotu wszystkich wpłaconych składek po jej zakończeniu.

Powyższy artykuł zawiera wybrane informacje na temat niektórych cech umowy ubezpieczenia oferowanej przez Prudential International Assurance plc S.A. Oddział w Polsce. Przed zawarciem umowy ubezpieczenia prosimy o zapoznanie się z ogólnymi warunkami ubezpieczenia.

Materiał ma charakter marketingowy.